Ertuğrul Gazi, (d. 1198 – ö. 1281).
Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Bey'in babasıdır. Babasının Süleyman Şah olduğu ve 1227 yılında Moğol istilasında atıyla girdiği Fırat Nehri'nde boğulunca, Oğuz Türkleri'nin Kayı boyu'nun başına oğlu Ertuğrul'un geçtiği söylenir. Bununla birlikte Bizanslı tarihçi Halkondil'in kayıtlarında babasının Gündüz Alp olduğu yazılıdır (Ayasofya Kütüphanesi no 3204). Enveri’nin Düsturnamesi ve Tavki’i Mehmet Paşa’nın Tarihi gibi önemli Osmanlı kaynakları da bunu ifade eder. Ayrıca arkeologlar tarafından yakın dönemde bulunan “Osman bin Ertuğrul bin Gündüz Alp” yazısının darp edildiği bir sikke de bu görüşü teyit etmektedir.
Müneccimbaşı Derviş Ahmet’in yazdığı Câmiü’d-Devle adlı kitapta şu ifadeler bulunmaktadır: Kayı Boyu, Ankara civarında bulunan Karacadağ’a geldikleri sırada reisleri Kayı Alp idi. Daha sonra Çağbalık’a geldiler. Burada Kayı Alp öldü. Yerine Sarkuk Alp geçti. Bu da Kırşehir civarında Karahöyük’de öldü. Bunun yerine Gök Alp geçti. Bu da Şaraphane mevkiinde öldü. Bunun yerine Gündüz Alp geçerek Kayıları uç taraflarına yerleştirdi. Bu da Söğüt civarında öldü. Yerine oğlu Ertuğrul kabilesinin reisi oldu...
Sonuç olarak; Ertuğrul Gazi'nin babası Süleyman Şah değil Gündüz Alp'tir. Osmanlı Devleti, Anadolu Selçuklu Devleti'nin devamı sayıldığından, Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah'a saygı ifadesi olarak bazı tarih kayıtlarında Osmanlılarının Atası Süleyman Şah'tır yazılmıştır. Bu nedenle Ertuğrul Gazi'nin babasının adı Süleyman Şah sanılmıştır. Gerçekte Ertuğrul Gazi'nin soyu şöyledir: Kayı Alp oğlu, Sarkuk Alp oğlu, Gök Alp oğlu, Gündüz Alp oğlu Ertuğrul Gazi. Ayrıca Kaya Alp, Gündüz Alp'in kayın babasıdır.Ertuğrul Gazi'nin eşi ise Gülaçtı Kadın'dır ve Gülaçtı Kadın Kayı Aşireti'nin ileri gelenlerinden Gazi Ana (Taci Kadın)'ın kızıdır.İki ağabeyinin biri Moğollarca, küçük yaşta kaçırılmış, diğeri Lokman ise Söğüt yakınlarında Ertuğrul Bey'in yanında, bir muharebede öldü.
Ertuğrul Gazi'nin annesinin adı Hayme'dir. Boy içerisinde "Hayme Ana" deniliyordu. İç Anadolu'daki Haymana Yöresinin adı O'ndan gelmektedir. Ertuğrul Gazi'nin üç oğlu vardı: Savcı Bey, Gündüz Alp ve Osman Bey. İkinci oğlu dünyaya geldiğinde Ertuğrul Gazi'nin babası Gündüz Alp vefat ettiği için oğluna Gündüz Alp ismini vermiştir. Üçüncü oğluna öncelikle Otman adını vermiştir. Daha sonra İslam Dünyası'yla ilişkileri geliştirmek için Otman, Osman Bey olarak anılmaya başlamıştır.
Anadolu Selçuklu sultanı III. Alaeddin Keykubad, yerleşmesi için kendisine Ankara yakınlarındaki Karacadağ yöresini vermiştir. Sonradan, daha batıdaki Söğüt ve çevresi de Ertuğrul Gazi ve aşiretine verilmiştir.